Het herdenkingsraam van Bocholtz
Dit raam is een monument onder de mondgeblazen glas-in-loodramen. Het is, in opdracht van het oranjecomité, gemaakt in 1951 door de bekende Maastrichtse glazenier Hub Levigne.
Het raam is een herdenking van de ontberingen van de Tweede Wereldoorlog en de strijd die Nederland voerde in Indonesië, het toenmalige Nederlands Indië. Uniek in zijn soort. Daar waar meestal algemeenheden worden uitgebeeld, worden hier twee Bocholtzenaren die hun leven lieten in de oorlog uitgebeeld.
Op zondag 23 september 1951 werd het raam feestelijk onthuld door toenmalig voorzitter van het oranjecomité Jack Haagen. Die zondag werd nog een groot volksfeest georganiseerd om de laatste middelen bijeen te brengen om dit raam te bekostigen. Overigens heeft de Bocholtzer bevolking zelf grotendeels de financiering van dit raam bijeengebracht!
Het raam is globaal ingedeeld in drie delen.
- In het midden zijn twee inwoners van Bocholtz uitgebeeld die beiden het leven lieten voor onze vrijheid. De man die de Nederlandse vlag draagt is soldaat Joep Peters. Joep viel bij de inval in mei 1940 in Maastricht. Zijn graf is nog steeds te bezoeken op de begraafplaats in Bocholtz, nabij de kerk. De man links in het midden met de fakkel van het verzetsvuur beeldt Wiel Grooten uit, een bekend verzetsstrijder uit de oorlogstijd. Wiel was zeer actief in het (gewapende) verzet en hielp jonge mannen via het station van Aken te ontsnappen uit de Arbeitseinsatz. Na te zijn verraden zou Wiel, vlak voor de bevrijding door de Engelsen, in kamp Vught zijn gefusilleerd. De figuur onderin verbeeldt het lijden en de dood die de oorlog met zich bracht. Daaronder het wapen van Bocholtz, de Provincie Limburg en de Nederlandse leeuw.
- Links boven zijn vredesduiven afgebeeld. Links in het midden zijn een vader en een moeder met hun kind afgebeeld. Hierin wordt de angst voor het oorlogsgeweld en het verdriet voor het vertrek naar en het verblijf in Indonesië tot uitdrukking gebracht. Links onder staat Wiel Grooten afgebeeld als verzetsstrijder. Wiel werd verraden bij een van zijn acties, samen met enkele anderen. Door in zijn gevangenschap alle schuld op zich te nemen werd hij gefusilleerd. De anderen werden vrijgelaten…
- Rechts in het midden wordt gedanst om de herwonnen vrijheid te vieren en de terugkeer van de jongens uit Indonesië. Rechts onderin symboliseren twee jongens, wapperend met de Nederlandse vlag, de opluchting en de vreugde van de bevrijding.
In 2025 werd het raam volledig gerestaureerd door Studio Vitri en op 5 mei, bij gelegenheid van de viering van 80 jaar bevrijding, onthuld.
Deze tekst is mede tot stand gekomen dankzij onderzoek door wijlen de heer Jac. Havenith, lid van het comité 75 jaar Vrijheid en Democratie.